ISM jest wielodyscyplinarnym i indywidualnym sposobem studiowania, który wychodzi poza granice separujące dyscypliny i kierunki. Studia te powstały jako rozszerzona formuła studiów MISHiS (Międzydziedzinowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych), które istnieją na UG od 2021r. ISM obejmuje kierunki z dziedzin nauk humanistycznych i społecznych oraz nauk ścisłych i przyrodniczych oferowanych na UG. Studia te są adresowane do kandydatów posiadających wyraziste i szerokie zainteresowania. Są przeznaczone zarówno dla kandydatów, którzy potrafią już zawęzić pole swoich zainteresowań (chcieliby je jednak rozwinąć i wzbogacić metodami i wiedzą innych kierunków), jak i do tych, którzy potrzebują więcej czasu i chcieliby jeszcze lepiej rozpoznać swoje indywidualne predyspozycje i uzdolnienia. Bardzo dobre wyniki na maturze mogą, lecz nie muszą stanowić okoliczności, która predysponuje kandydata do takiego modelu studiów. Dobrym kandydatem może być również ten, kto skupił się w szkole przede wszystkim na jednym lub dwóch przedmiotach i potrafi w nietuzinkowy i oryginalny sposób przedstawić swoje zainteresowania. Jedną z ważnych cech kandydata na ISM jest też jego zaangażowanie na rzecz społeczeństwa (czy uniwersytetu), spraw regionalnych/globalnych.
Zachowując najlepsze elementy tradycyjnego sposobu studiowania – kanon wiedzy i umiejętności charakterystyczne dla danego kierunku (w ISM kierunku wiodącego) studia ISM usuwają jednocześnie bariery administracyjne utrudniające studentom uczestniczenie w zajęciach na innych kierunkach. By uzyskać dyplom licencjata (lub magistra) studenci ISM zobowiązani są do realizacji przynajmniej jednego tzw. minimum programowego (np. amerykanistyki czy ekonomii), na które składa się około 70 procent zajęć, jakie muszą zrealizować studenci tych kierunków. Owe 30 procent (wielkość ta może być większa lub mniejsza w zależności od kierunku) jest dla studiującego ISM „przestrzenią wolności”, w której może dokonywać indywidualnych wyborów zajęć na innych kierunkach, i wielką szansą. Jeśli szansę tę dobrze wykorzysta, wyniki mogą być znakomite. Wolność ta wiąże się z określonymi obowiązkami. W każdym semestrze student ISM zobowiązany jest do uczestniczenia (w wybranych przez siebie) zajęciach z dziedziny odmiennej niż ta, do której przynależy kierunek wiodący. Musi z zajęć tych zdać egzaminy i uzyskać zaliczenia. Jeśli ktoś interesuje się np. produkcją form audiowizualnych może połączyć ten kierunek np. z informatyką. Jeśli kogoś pasją jest dziennikarstwo, może zaprojektować swój plan studiów tak, że oprócz odpowiednich zajęć w Instytucie Dziennikarstwa znajdą się tam np. zajęcia z anglistyki czy ochrony zasobów przyrodniczych. Jeśli ktoś pragnie w przyszłości zarządzać instytucjami artystycznymi, może wybrać odpowiednie zajęcia z zarządzania, kulturoznawstwa czy historii sztuki. Niezwykłe nieraz połączenia zajęć czy kierunków wynikają z indywidualnej wyobraźni i zainteresowań studenta.
Wolność jest wyzwaniem. Student ISM może przejąć aktywnie i pod okiem tutora stery „płynącego statku”, jakim są jego studia, i bezpiecznie i z satysfakcją dotrzeć do celu swojej „podróży” – realizacji (przynajmniej jednego) dyplomu na tle szerokiego horyzontu (naukowej) wiedzy.
Innym charakterystycznym wymogiem ISM jest pisanie już od pierwszego semestru tzw. prac rocznych pod opieką wybranego przez studenta opiekuna naukowego (tutora). Udana realizacja pracy (studiujący w ramach ISM przygotowuje ją przynajmniej raz w roku) uczy niezwykle ważnych umiejętności, które pozwalają nie tylko aktywnie i z powodzeniem poruszać się na rynku pracy, ale stanowią też ważny element kształtowania własnej samooceny. Częsty brak umiejętności formułowania własnych myśli wśród uczniów jest ogromną bolączką systemu kształcenia na wszystkich jego poziomach – w szkołach i też na studiach. Tworzenie tekstu, który zmusza studenta do „podjęcia trudu” i wyłania się jako owoc lektury i współpracy z mistrzem/tutorem, daje ogromną satysfakcję i poczucie dokonania czegoś niebanalnego. Niebanalne jest bowiem zdyscyplinowane komponowanie złożonych myśli w całość, przebudowywanie ich, nadawanie tekstowi/wypowiedzi przejrzystej i racjonalnej struktury, zrozumiałej dla czytelnika/słuchacza. Naturalną tego konsekwencją jest łatwość, z jaką student ISM może zrealizować pracę dyplomową czy zaprezentować po studiach swoje pomysły w przestrzeni publicznej – tyleż przedstawiając prezentację, referat naukowy, co wygłaszając mowę w miejscu pracy. Między innymi ta umiejętność sprawia, że studenci ISM częściej niż studenci kierunkowi otrzymują stypendia naukowe, prezentują swoje pomysły na organizowanych przez siebie (wraz z doktorantami) konferencjach naukowych, tworzą koła naukowe czy czasopisma studenckie itp.
Kluczowy na ISM jest indywidualny kontakt studenta z wybranym przez siebie tutorem. To z nim student kształtuje swój indywidualny program studiów, pod jego opieką pisze pracę roczną. Ale to nie jedyna „przestrzeń”, w której przejawia się indywidualny charakter studiów w ramach ISM. Oferują one znacznie większą swobodę w układaniu planu studiów niż studia standardowe. „Studiując tradycyjnie” na jednym (lub dwóch) określonym kierunku student w każdym semestrze musi zrealizować pełny program ustalony odgórnie, a jego „pole manewru” jest bardzo ograniczone. Student ISM natomiast może swobodnie wybrać zajęcia z innych kierunków, które odpowiadają jego indywidualnym zainteresowaniom. Może też wybrać zajęcia z planu drugiego roku będąc na roku pierwszym. Organizacja studiów ISM jest na tyle elastyczna i przyjazna, że pozwala nie tylko na indywidualne układanie planu studiów, ale również na jego korygowanie w czasie studiowania.
Talenty uczniów i studentów są często jeszcze w stanie „częściowego uśpienia”. Początkowa motywacja i chęć do studiowania, jeśli nie są indywidualnie pobudzane, mogą stać się dość uciążliwym i rutynowym zajęciem. Właśnie dlatego rola tutora, który może wzmocnić talenty i zainteresowania studenta, jest w ISM bardzo ważna. Indywidualny kontakt z tutorem może być dla studenta (i tutora) wielką inspiracją do działania. Działając zaś student może łatwiej wyjść z cienia anonimowości, która nieuchronnie ciąży na studiach tradycyjnych. W ISM realizuje się idea uniwersytetu – wspólnoty uczonych i studentów.
A co po studiach? Poznając różne sposoby (naukowego) myślenia, perspektywy i wymiary postrzegania świata, realizując prace roczne z tutorem, ucząc się indywidualnej współpracy z tutorem czy innymi studentami ISM student będzie mógł – „grając na pełnej klawiaturze” – zmieniać aktywnie i twórczo otaczającą go rzeczywistość społeczną, kulturalną, biznesową czy medialną.
prof. dr hab. Sławomir Leśniak,
Dyrektor ISM